Greckokatolicki Pałac Biskupi
| Greckokatolicki pałac biskupi rozpoczął swoją historię wraz z przebudową szpitala miejskiego i przytułku na nowy klasztor (drugi w mieście po franciszkańskim), który został przejęty przez minorytów w 1671 roku. Po przybyciu w 1682 r. antyhabsburskich wojsk Imricha Tököli, minorytowie zostali zmuszeni do opuszczenia swojej siedziby. Powrócili do niego w 1686 roku. W 1698 r. rozpoczęli oni budowę nowego budynku dla swojego klasztoru przy Dolnej Bramie Miejskiej, w miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się cztery mniejsze domy rzemieślnicze. Działalność minorytów w Preszowie zakończyła się na mocy dekretu cesarza Józefa II z 12 lipca 1787 r., na mocy którego klasztor został rozwiązany, mimo próśb magistratu miasta i biskupa jegierskiego skierowanych do samego monarchy. Wkrótce po odejściu ostatnich zakonników (1788) w Preszowie wybuchł wielki pożar, który objął także budynek zlikwidowanego klasztoru minorytów. Jego remontem zajęło się miasto, które w wyremontowanym budynku umieściło stały garnizon wojskowy. W 1791 r. siedziba greckokatolickiego wikariatu została przeniesiona z Koszyc do Preszowa, do pomieszczeń dawnego klasztoru minorytów. Do Preszowa przybył wikariusz Michal Bradáč. W dniu 22 września 1818 r. papież Pius VII wydał bullę Relata semper, na mocy której ustanowił greckokatolickie biskupstwo w Preszowie. Cały kompleks dawnego klasztoru został w 1821 r. przekazany pierwszemu biskupowi nowo utworzonej preszowskiej diecezji greckokatolickiej, Gregorowi Tarkovičowi (1754-1841). W tym czasie rozpoczęto stopniową renowację kompleksu i adaptację na nowo powstałą rezydencję biskupią. W 1848 r. Józef Gaganec, drugi biskup preszowski, miał rozległa przebudowa rezydencji, w wyniku której powstał obecny dwupiętrowy budynek pałacowy z klasycystyczną fasadą. Nad wejściem głównym umieszczono duży trójkątny szczyt (tympanon). W centralnej części budynku dominowała duża kopuła. Pałac Biskupi wraz z kościołem został zniszczony 20 grudnia 1944 r. podczas bombardowania Preszowa przez samoloty radzieckie. Odbudowa obu budynków rozpoczęła się zaraz po zakończeniu wojny. W 1950 r., kiedy decyzją najwyższych władz państwowych zlikwidowano Kościół greckokatolicki w Czechosłowacji, oba budynki – cerkiew i pałac biskupi – przeszły na własność Kościoła prawosławnego. W ten sposób Pałac Biskupi stał się na cztery dekady siedzibą prawosławnego arcybiskupa Presowa. Od 1990 r. jest to siedziba biskupa Kościoła greckokatolickiego na Słowacji i w Czechach. Pałac Biskupi jest obecnie siedzibą arcybiskupa Preszowa i najwyższego przedstawiciela Kościoła greckokatolickiego na Słowacji – arcybiskupa i metropolity Vladyka Jana Babjaka SJ. Źródło: Švorc, P.: Przewodnik po historycznym Preszowie. Universum. 2006. Preszów. ISBN 80-89046-35-5.; www.presov.sk Zdjęcie tytułowe: Wikipedia – autor: Doko Ing. Mgr. Jozef Kotulič – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://lnk.sk/E012 |
Godziny otwarcia
Email :mic.info@presov.sk
