Stara Wieś

N 49.719126411367924 E 22.011105846173432

Początki sanktuarium w Starej Wsi sięgają drugiej połowy XIV w. W 1384 r. królowa Maria Węgierska, siostra św. królowej Jadwigi, podarowała Starą Wieś biskupowi przemyskiemu, który 15 lat później kazał wybudować drewniany kościół Bożego Ciała. Kościół stał przez prawie trzy wieki, a kiedy groził zawaleniem, na jego miejscu wybudowano kosztem proboszczów brzozowskich bardziej okazały kościół.

W 1728 r. do wsi przenieśli się ojcowie paulini z Jasnej Góry. Dwa lata później rozpoczęto budowę trzeciego, murowanego, dwuwieżowego kościoła barokowego wraz z klasztorem. Z drewnianego kościoła trafił pod ich opiekę obraz Wniebowzięcia i Wniebowzięcia Matki Bożej, dla którego z wielką gorliwością rozwijali kult maryjny. W tym samym czasie zaoferowano im gospodarstwo szkolne, nazwane później gospodarstwem Paulinów. Budowa kompleksu klasztornego trwała 30 lat. W 1760 r. odbyła się konsekracja kościoła. Do dziś stoi w niemal niezmienionej formie – poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. W 1766 r. paulini otworzyli nowicjat w Starej Wsi. Niestety, czasy świetności ojców paulinów w tej miejscowości skończyły się w 1772 r., w czasie pierwszego rozbioru Polski. Wieś znalazła się pod zarządem Halicza, a cesarz austriacki Józef II. Habsburg w 1781 r. wydał dekret likwidujący zakony kontemplacyjne. Dekret o zniesieniu Zakonu Paulinów w Starej Wsi został wydany w 1786 roku. W ten sposób pauliński kościół, klasztor i folwark stały się własnością funduszu zakonnego. W latach 1786-1821 administratorem Starej Wsi był proboszcz z Brzozowa. Raz w miesiącu odprawiał mszę świętą w kościele w Starej Wsi.

W 1821 r., dzięki staraniom ówczesnego biskupa przemyskiego, klasztor przeznaczony na okres nowicjatu i przytułek dla starców trafił w ręce jezuitów, którzy przybyli do Halicza z Białorusi w 1821 r., po dekrecie przesiedleńczym wydanym przez cara Rosji. Ponownie ożywił się kult Matki Bożej Starowiejskiej. Jezuici byli duchowymi pasterzami sanktuarium do 1848 r., kiedy to zostali zmuszeni do opuszczenia stanowiska z powodu podejrzeń o zaangażowanie w ruch wyzwoleńczy. Po czterech latach zezwolono im na powrót. Rząd austriacki przekazał im nie tylko kościół, ale i klasztor, którym zarządzają do dziś. W 1852 r. biskup przemyski utworzył samodzielną parafię w Starej Wsi. Rola religijna, społeczna i kulturalna kolegium jezuickiego w Starowcu była szczególnie znacząca w XIX i na początku XX w. W tym czasie pracowało w nim nawet 150 jezuitów.

Od 1976 roku w starym kolegium znajduje się nowicjat i infirmerium. W tym samym czasie założono tu bibliotekę z rzadkim zbiorem starych książek oraz muzeum. Kolegium Starowiejskie jest kolebką wszystkich jezuitów Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego od 1822 r., a tym samym najstarszym nowicjatem na świecie (pod względem ciągłości działania) od momentu odnowienia zakonu – do jego rozwiązania w 1814 r. Dekretem papieża Piusa XI z 7 sierpnia 1927 r. Stare Sanktuarium otrzymało rangę Bazyliki Mniejszej.

Godziny otwarcia

czynny od wtorku do piątku, godz.10:00-17:00